“Ik heb het respect van de boeren in de regio verdiend”
Adeline Maillard, wijnmaker, Cinque Terre (Italië)
Adeline Maillard, afkomstig uit het Parijse, is niet opgegroeid in de landbouwsector. Vier jaar geleden besloten deze wijnspecialiste en haar partner alles achter zich te laten en een wijngaard in Noord-Italië te kopen. Women in Ag kon haar spreken.
Voor Adeline Maillard is wijn een familieaangelegenheid. “Mijn vader is wijnhandelaar, en ik heb zelf 10 jaar in Bordeaux gewerkt in de geklasseerde grands crus. Ik was verantwoordelijk voor de marketing en de verkoop van wijn in Margaux, terwijl mijn partner oenoloog en keldermeester was bij grote wijnchâteaux in Sauternes,” zegt ze.
Van het stadsleven naar de wijnbouw
Maar vier jaar geleden werd het stel verliefd op een wijngaard die te koop stond in de streek waar Adelines partner Riccardo geboren is. “Dus verlieten we het comfort van stabiele contracten om het avontuur van onze eigen wijngaard aan te gaan, en dit Franse stadsmeisje verruilde haar hakken voor werklaarzen.”
Het echtpaar kocht het stuk grond van 1 hectare in de Cinque Terre, in een Nationaal Park van de UNESCO. “Het natuurpark is beroemd omwille van de landschappen. Je zit hier tussen de bergen en de zee in, en de kleine vissersdorpen en felkleurige huizen zijn typisch voor de streek. Onze directe omgeving is groen en blauw gekleurd.”
Heroïsche wijnbouw
De 80 tot 130 jaar oude wijngaarden en het wijnhuis liggen tussen de zee en de bergen, met een hoogteverschil van 600 meter, op verschillende hellingen van de heuvels van het Park. Adeline en haar partner werken op stukken gelegen tussen 200 en 500 meter boven zeeniveau, in het hart van het Nationaal Park Cinque Terre. “Dat betekent dat je maar beter fit bent, want alles gebeurt hier te voet. Dit wordt “heroïsche wijnbouw” genoemd: slechts enkele wijngaarden in de wereld hebben de kenmerken van dit label.”
“In deze vorm van wijnbouw staat het terrein ons niet toe om tractoren te gebruiken of de wijngaard met de auto te bereiken. En dus moeten we elke dag een trektocht maken om er te geraken. De oogst is zeer sportief, want de druiven worden met de hand geplukt en gedragen.”
De wijnmakerij en het huis van Adeline en Riccardo bevinden zich in een klein gehuchtje met 7 vaste bewoners, waarvan Adeline de jongste is. De dichtstbijzijnde grote stad ligt op 40 minuten rijden met de auto.
“Deze nabijheid tot de natuur versterkt onze betrokkenheid met het bewaren ervan, en daarom gebruiken we alleen natuurlijke producten: geen insecticiden en geen onkruidverdelgers.”
In de regio is het ’s zomers zeer heet – tot 35°C – en de klimaatverandering is helaas merkbaar in de wijnbouw. “We werken liefst op de hoogst mogelijke stukken, waar onze druiven bewaard blijven door de koelte.”
Alles al doende leren
Adeline, die voor de aankoop van de wijngaard nooit als landbouwer had gewerkt, leerde alles van haar partner. “Elke dag voel ik me meer en meer op mijn gemak met mijn pikhouwelen, schoppen en snoeischaren! Ik heb zelfs een zwak voor het bewerken van de grond en het uitrijden van mest,” legt ze uit. De grond wordt gevoed met compost en alles wordt gedaan om de biodiversiteit van het terrein in stand te houden.
“Het feit dat ik als boer direct in de heroïsche wijnbouw ben begonnen, is voor mij een zegen. Ik besef dat mensen die gewend zijn met tractoren en mechanisch gereedschap te werken, waarschijnlijk veel meer moeite zouden hebben om zich aan te passen aan de traagheid van op deze manier te werken. Zij zouden gefrustreerd raken, iets dat ik niet ervaar want dit zeer trage ritme te voet is het enige dat ik ken.”
Naast de wijngaarden tref je op het domein ook olijfbomen, waarmee Adeline en Riccardo hun mediterraanse olijfolie produceren. Naast dit alles volgt zij ook een opleiding om imker te worden.
Twee seizoenen
“Er zijn twee typische werkdagen voor mij: een lente- of zomerdag en dan een herfst- of winterdag.”
In de lente en zomer is men al vroeg uit de veren op het domein: tussen 4 en 5 uur opstaan om rond 5u30 à 6u in de wijngaard te staan. “We moeten erg vroeg beginnen werken, want in de zon is het al te heet rond 11-12u.” Na het verzorgen van de wijnstokken door, afhankelijk van het seizoen, het maaien van gras, biodynamische behandelingen, het verwijderen van bladeren, ploegen of het oogsten van druiven, gaan Adeline en Riccardo naar huis om te eten.
“Daarna werken we in de kelder en volgen we de fermentaties en vinificaties. De administratieve taken op de computer volgen op dit werk, en in de namiddag verwelkomen we onze klanten voor wijnproeverijen en verkoop.”
In de herfst brengt Adeline meer tijd door in de kelder, waar ze de gisting volgt en de vaten, amforen en kuipen wast. De dagen beginnen dan later, rond 8 uur. “In de namiddag zorgen we voor het bottelen en verschepen van de wijnen.” In de winter, wanneer er meer restaurants beschikbaar zijn, is het zaak om het commerciële gedeelte van de verkoop te ontwikkelen doormiddel van ontmoetingen met distributeurs in Italië en in het buitenland.
Vrouwelijke wijnbouwers in de Cinque Terre zeldzaam
“Italië heeft nog steeds een zeer mannelijke cultuur in de landbouw,” zegt ze. In de Cinque Terre zijn de vrouwen die in de wijngaarden werken in de minderheid: minder dan tien vrouwen op honderd wijnbouwers. “Een zeer representatieve anekdote: tijdens mijn eerste jaar als boerin belden de andere mannen mijn partner op om hem te vragen of hij zeker wist dat hij mij in de wijngaard wilde laten werken en of hij niet bang was dat ik er een zootje van zou maken!”
“Nu is er veel veranderd, want ze hebben gezien dat ik alle dagen hard werk en in de wijngaard ben, of het nu 4 of 35 graden is, regent of goed weer is. Ik heb dus hun respect verdiend, en ik hoor nu vaak dat ze hopen dat hun dochters of nichtjes net als ik de smaak te pakken zullen krijgen om met de natuur betrokken te zijn.”
Volgens Adeline zal de echte mentaliteitswijziging er pas komen met de nieuwe generaties en door de opvoeding van onze kinderen, jongens en meisjes. “Volgens mij is het zinloos om dit gevecht te voeren met volwassenen die toch al hun mening hebben over de rol van vrouwen in de landbouw. Tenslotte tellen zij al niet meer. Zij zijn niet de toekomst.”
Een discours dat niet alleen voor mannen, maar ook en vooral voor vrouwen moet veranderen, benadrukt zij. “Het vaakste komt de twijfel en het onbegrip waarmee ik geconfronteerd wordt van vrouwen die in hun comfortabel kooitje van vrouw aan een bureau of aan de haard zitten. In tegenstelling tot wat je zou kunnen denken, veranderen mannen hun mening over vrouwen in de landbouw veel sneller als ze ons eenmaal aan het werk zien. Anderzijds hebben vrouwen die niet gevoelig zijn voor de natuur en het landbouwmilieu een veel hardere kijk op mijn beroep dan de mannen.”
Landbouw, een ondergewaardeerde sector
Een moeilijkheid voor Adeline is de kijk van de burgers op de landbouw. Die kijk is ook erg verdeeld. “Mensen hebben of een heel romantisch beeld van het boerenleven waar alles idyllisch is, of een beeld van harde labeur en uitputting. De waarheid ligt daar ergens tussenin, maar de landbouw wordt ofwel geïdealiseerd, ofwel gemarginaliseerd.”
Volgens Adeline ligt het probleem in het onderwijs, dat niet genoeg inspirerende landbouwopleidingen biedt. “Jongeren hoeven zich niet te schamen voor een beroep op de boerderij, en nog te vaak worden goede studies tegenover handenarbeid gesteld.”
“Ik spreek meerdere talen en heb meer dan tien jaar op kantoren gewerkt. Maar al te vaak zie ik dat boeren worden gekleineerd of vernederd, alsof ze niet met hun hoofd maar alleen met hun handen kunnen werken. Ik wou dat de maatschappij de mensen die hen voeden meer zou respecteren.”
Voor Adeline is de samenhang en de onderlinge steun binnen een boerengemeenschap de grootste beloning, naast een leven midden in de natuur. “Dat heel eenvoudige gebaar van planten en dan te zien groeien wat je geplant hebt is de mooiste, dagelijkse beloning voor mijn werk.”
“De meest emotionele momenten van het jaar concentreren zich in de oogsttijd, bij de geboorte van de nieuwe jaargang. Al onze dierbaarste familieleden verzamelen zich om ons heen en delen een klein deel van ons avontuur. Het is als een nieuw trouwfeest dat je elk jaar opnieuw houdt!”
Inspirerende jonge Italiaanse vrouwen
Adeline’s advies aan vrouwen in de landbouw? Dat ze zich vooral niet in een hokje laten zetten! “Er is helemaal niets mis aan de hele dag met je handen in de mest zitten om je ‘s avonds op te kleden, te schminken en te gaan genieten van het stadsleven en de restaurants en musea! Wij zijn meer dan één aspect en hoeven helemaal niets op te geven dat ons gelukkig maakt.”
“Wees niet bang voor de manier waarop anderen naar je kijken. Wanneer je je goed in je vel voelt zien mensen dat, en verandert hun houding.”
“Mijn inspiraties voor vrouwen in de landbouw en de natuur komen vooral uit de Franse cultuur via mijn moeder, die ik altijd te midden van planten en de tuin heb gezien, en ook uit de Amerikaanse en Noord-Europese cultuur dankzij de profielen die ik op Instagram volg, maar in Italië zie ik er nog te weinig van. Dus als ik ook maar één jong meisje in mijn geadopteerde land kan inspireren, zal ik het gelukkigst zijn!”
Over Cián du Giorgi
Adeline Maillard (33) en haar partner Riccardo Giorgi verlieten vier jaar geleden hun stadsleven in de wijnindustrie in Bordeaux (Frankrijk) om een heroïsch wijnbedrijf op te starten in het hart van het Cinque Terre National Park.
In 2018 richtte het echtpaar het landgoed “Cián du Giorgi” op, een lokaal dialect voor “de terrassen van Giorgi”. Op het landgoed wordt alles te voet gedaan, zonder machines of bestrijdingsmiddelen, met respect voor het zeer kwetsbare evenwicht van de natuur van de streek.
Nieuwsgierig naar alle facetten van deze landbouw die zij vier jaar geleden met de wijngaard ontdekte, volgt Adeline momenteel een opleiding tot imker. Zij deelt haar ontdekkingen en het dagelijkse leven in haar wijnbouwersdagboek op haar instagram profiel, dat van de wijngaard en ook op de website van Cián du Giorgi.
