“We moeten elkaar niet als concurrentie beschouwen, hoe meer we zelf produceren, hoe minder import er zal zijn!”
Matija Brinjak (29) begon zijn carrière als medisch technicus. Dit jaar zal hij zijn derde lading aarbeien oogsten en ook beginnen aan het telen van groenten.
Matija Brinjak is de enige boer die fruit teelt in Veliki Banovac, een klein dorpje nabij Pakrac. Zonder enige ervaring begon hij aan de teelt van aardbeien. Alles werd gefinancierd met zijn eigen geld en de investering wierp, letterlijk, haar vruchten af bij de eerste oogst. De jonge boer oogstte maar liefst 2 ton zoete aardbeien. Dit jaar breidt hij uit naar watermeloen en sla, en hij is nog meer van plan. “Had iemand me tien jaar geleden gezegd dat ik zou boeren, ik had die persoon nooit geloofd. Nu teel ik fruit en groenten op mijn openluchtboerderij”, vertelt Matija. Matija is de eerste generatie in zijn familie of, zoals hij zelf zegt: “diegene die het ijs brak.” Hoewel Matija werkzaam was bij de Inclusion Promotion Association in Pakrac, werd hij twee jaar geleden verliefd op het platteland en besloot hij fruitteelt te proberen.
De opbrengst van 2 ton aardbeien overtrof zijn verwachtingen
“Eind 2017 startte ik de familieboerderij en in de lente van 2018 plantte ik de eerste 4000 aardbeiplanten. Hoewel aardbeien doorgaans half augustus geplant worden, besloot ik om te experimenteren met planten in de lente. Ik plantte dus begin april Clery en Joly aardbeien. Na slechts 60 dagen had ik al een eerste opbrengst. 250kg aardbeien, een resultaat dat mijn stoutste dromen overtrof aangezien het algemeen geweten is dat aardbeiplanten goed moeten geworteld zijn voor ze renderen. “Het eerste jaar heb ik enkel geïrrigeerd, zonder nutriënten toe te voegen”, herinnert Matija zich. De eerste stappen waren moeilijk, want Matija miste de nodige kennis en ervaring. Naast het runnen van zijn bedrijf spendeerde hij veel tijd in het zoeken van advies van experten en het aanleren van het vak. Zijn harde werk loonde, want vorig jaar had het familiebedrijf haar eerste echte aardbeienoogst.
“Het aantal planten en de zeer ongunstige weersomstandigheden indachtig ben ik heel tevreden over de oogst van vorig jaar. We plukten 1600kg eerste keuze aardbeien en nog eens 400kg tweede keuze. Een uitstekende opbrengst voor een stuk van 2000 vierkante meter. We plantten 8 rijen van telkens 85 meter lang, goed voor een totale lengte van bijna 700 meter”, zegt de jonge boer. Naast de aardbeien gaat Matija een aantal nieuwe uitdagingen aan dit jaar.
Watermeloenen in West-Slovenië
“Aardbeien blijven onze voornaamste teelt, maar we willen graag uitbreiden. Daarom gaan we vanaf dit jaar ook watermeloenen en sla telen. Ons plan is om de productie te verhogen, maar in een context waar we al het werk binnen de familie kunnen blijven doen”, vertelt Matija, wiens vrouw, ouders en broer meewerken op de boerderij. Tijdens het oogstseizoen kunnen ze nog rekenen op een drietal extra werkkrachten. Voorlopig is het nog niet de bedoeling om werknemers aan te werven. De boerderij is volledig opgestart met eigen budget en dat was een flinke som. Het zal dus nog even duren voor hun investering opbrengt. “Aangezien ik niet over genoeg landbouwgrond of planten beschik kom ik niet in aanmerking voor steun binnen het programma voor plattelandsontwikkeling. Alles wat ik doe is dus op eigen kosten. De omheining en beveiliging van het veld was op zich al een grote hap uit het budget. Daarnaast moesten er nog tunnels, plastiekfolie, aardbeienplanten en ander materiaal gekocht worden om te kunnen starten. Uiteindelijk liep het bedrag dat ik investeerde in de opstart op tot duizenden euros”, zegt Matija.
Verse aardbeien, recht van de boerderij
Hoewel veel boeren klagen dat hun producten rechtstreeks van het veld of de boerderij verkopen problematisch is, denkt Matija daar anders over.
“Aardbeien zijn een geliefde vrucht en alles wat ik produceer verkoop ik op de boerderij. Vaak zitten er maar twee uur tussen het plukken van de aardbeien en de verkoop ervan aan de consument. De vruchten kunnen op de plant rijpen in plaats van groen geplukt te worden en af te rijpen in grote opslagplaatsen.”
Fruit en groenten telen in de open lucht komt wel met een groot nadeel. Je hebt het weer namelijk niet onder controle. Matija bekijkt momenteel of hij zijn aardbeien in serres kan telen om te gevolgen van ongunstige weersomstandigheden te vermijden. “De serre zou ten minste 2000 aardbeiplanten moeten bevatten, maar ik wil daarnaast ook investeren in een andere, kleinere serre van ongeveer 70 vierkante meter voor sla, paprika’s en tomaten”, legt hij uit. De investering zal in stappen verlopen, gezien de bedragen die ervoor nodig zijn.
Het uiteindelijke doel voor Matija is een jaarlijkse productie van 2500kg aardbeien uit 5000 planten, 2500kg watermeloen en nog eens 500kg sla uit de open lucht. “Indien mijn financiën me toestaan om de productie te verhogen denk ik in de eerste plaats aan productie in serres, aangezien buiten telen een te groot risico is”, vervolgt hij. Hij wijst er trouwens met trots op dat jonge mensen het dorp niet verlaten. 5 of 6 boerderijen bevinden zich binnen een straal van 1km rond het dorp. “De meeste boerderijen in de streek zijn bezig met akkerbouw. Voorlopig ben ik de enige die zich bezighoudt met het telen van fruit en, vanaf dit jaar, groenten. Als er boeren zijn die het telen van aardbeien willen proberen mogen ze me steeds contacteren voor tips. Ik heb een jaar gespendeerd aan het verzamelen van informatie en bijleren en zou met plezier mijn kennis delen met mijn collega’s”, vertelt hij.
Eigen productie boven import
Toen Matija begon is hij een dozijn boerderijen afgegaan op zoek naar informatie, raad of hulp door te praten met ervaren telers, maar daar botste hij dikwijls op onwil.
“Het was echt moeilijk om informatie te verkrijgen, dus heb ik alles zelf moeten leren. Ik wil graag verandering zien in die slechte verhouding tussen lokale boeren. We hoeven elkaar helemaal niet te zien als concurrentie want hoe meer kwaliteit onze eigen boeren produceren, hoe minder import er op de markt zal komen. Lage prijzen voor geïmporteerd fruit en groenten zijn niet altijd aantrekkelijk voor consumenten. Vorig seizoen werden aardbeien in de supermarktketens bijvoorbeeld verkocht aan 10 kuna per kilogram (€1,34/kg), terwijl ik verkocht aan 25 kuna (€3,34/kg). En toch werd iedereen die mijn aardbeien probeerde trouwe klant en komen ze allemaal terug”, zegt Matija. Het verschil tussen aardbeien die 14 dagen geleden nog groen werden geplukt en afgerijpt zijn in koude opslagplaatsen en lokaal geteelde, verse aardbeien, 2 uur op voorhand geplukt is onvoorstelbaar. De consumenten proeven echt wel het verschil. Dat is waarom ze teruggaan naar de boerderij van Matija. Volgens de jonge boer is de prijs van fruit en groenten een veel minder belangrijke factor dan de kwaliteit ervan.
EU-steun nodig
Voor Matija is publiciteit erg belangrijk. Hoewel hij al zijn oogst verkoopt in het standje voor zijn huis zou een groter bereik ook meer verkoopsopportuniteiten betekenen. Aangezien zijn boerderij te klein is om in aanmerking te komen voor EU-steun, vraagt de jonge boer zich af of de EU niet de mogelijkheid heeft om kleine boeren zoals hem op een andere manier te helpen. Eén optie zou meer concrete hulp zijn, zoals publiciteitscampagnes voor lokaal fruit en lokale groenten, of een netwerk om kennis te verspreiden.
“Ik ben begonnen met enkel mijn eigen geld, zonder bankleningen of EU-subsidies. Dat maakt me kwetsbaar. Ik heb intussen wel kennis vergaard dankzij de voorbije jaren in het veld, maar het komt er uiteindelijk op neer dat als het geld op is, de boerderij moet stoppen”, legt hij uit. “Ik snap dat grote bedrijven makkelijker aan subsidies geraken omdat zij een team advocaten in hun dienst hebben, maar uiteindelijk zijn het de jonge boeren zoals ikzelf die een toekomst bieden voor de landelijke gebieden in Europa.”
|
Over Matija
Matija Brinjak (29) is een jonge boer uit Veliki Banovac, nabij Pakrac, in Kroatië. 3 jaar geleden startte hij met de teelt van aardbeien. Dit jaar wil hij ook graag watermeloenen en sla telen. Hij boert op een hellend stuk van 1,2 hectares groot. Samen met zijn familie oogstte hij vorig jaar 2,5 ton aardbeien, die allemaal verkocht zijn op de boerderij. De jonge boer is van plan om te investeren in serres om het risico van schade door slecht weer te verminderen. Je kan Matija volgen op Facebook
|
Bron: Agroklub
Foto’s: Matija Brinjak
Dit artikel verscheen in Farmers of Europe Magazine nr. 1.
